Στηρίξτε μας

Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας: Τα ζώα δεν θεσμοθετούν αλλά υφίστανται ό,τι αποφασίζουμε

6 Αυγούστου 2013 05:23 | Επικαιρότητα
Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας: Τα ζώα δεν θεσμοθετούν αλλά υφίστανται ό,τι αποφασίζουμε

Η Νατάσα Μπομπολάκη ως πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας (Π.Φ.Π.Ο.) συμμετείχε χθες πρώτη μέρα των εργασιών στο 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, το οποίο πραγματοποιείται στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών έως τις 10 Αυγούστου.

Η κα Μπομπολάκη ήταν ομιλήτρια στη θεματική «Η Φιλοσοφία του Περιβάλλοντος και των Δικαιωμάτων των Ζώων» και αναφέρθηκε στα δικαιώματα των βιολογικών μας εταίρων και στους μηχανισμούς εκείνους που ορίζουν το πώς τα αντιμετωπίζουμε.

Στην αίθουσα 812 της Φιλοσοφικής Σχολής η κα Μπομπολάκη μίλησε στα Ελληνικά για όλα αυτά ενώπιον περίπου 20 συνέδρων. Αν και από τους διοργανωτές υπήρχε η δέσμευση ότι θα υπάρχει μετάφραση αυτό τελικά δεν έγινε με αποτέλεσμα ο διάλογος στη συνέχεια να καθίσταται σχεδόν ανέφικτος αφού όσοι βρέθηκαν εκεί και δεν μιλούσαν τη γλώσσα μας δεν μπορούσαν και να καταλάβουν το περιεχόμενο της διάλεξης.

Συνοπτικά αναφέρουμε ότι η πρόεδρος της Π.Φ.Π.Ο. αναφέρθηκε στη σύγχρονη γενετική και στους νευροεπιστήμες οι οποίοι τείνουν να υποκαταστήσουν τον ανθρωποκεντρικό κόσμο, με έναν κόσμο μεγαλύτερης βιολογικής πολυπλοκότητας, θέτοντας σε αμφισβήτηση το ανθρώπινο δικαίωμα να νομοθετεί μονομερώς. Τόνισε ότι οι βιολογικοί μας εταίροι είναι έξω από τις θεσμοθετήσεις αλλά τις υφίστανται.

Η κα Μπομπολάκη έκλεισε την ομιλία της με τη θέση του Peter Singer πως δεν πρέπει να ρωτάμε αν τα ζώα σκέφτονται ή αν τα ζώα συνεννοούνται (που προφανώς το κάνουν), αλλά εάν τα ζώα υποφέρουν. Γιατί, μόνον υπό το πρίσμα αυτού του ερωτήματος, εγείρεται και η ανάγκη απόρριψης της ρελατιβιστικής ηθικής, και η ανάγκη υποκατάστασής της από συνθήκες σταθερής αναφοράς.

Δυστυχώς το πολυδιαφημιζόμενο και πολυαναμενόμενο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας από πλευράς διοργάνωσης και όχι περιεχομένου πάσχει ποικιλοτρόπως και δημιουργεί κακές εντυπώσεις σ’ εκείνους (2.000 σύνεδροι) που ταξίδεψαν από κάθε γωνιά του κόσμου για να παρακολουθήσουν τις εργασίες του.

Ολόκληρη η ομιλία της κας Μπομπολάκη με θέμα: «Δικαιώματα των Ζώων και Παράπλευροι Διαχειριστικοί Μηχανισμοί»

Δείτε εδώ το σχετικό βίντεο.

«Ήδη, από την εποχή του Αριστοτέλη και των Στωικών, η εντελέχεια θεωρείται δυνατότητα όλων ανεξαιρέτως των ζώντων οργανισμών και απαιτεί σεβασμό. Κάτι ανάλογο συναντάμε στο Conatus του Spinoza και αργότερα σχηματοποιείται η έννοια του δικαιώματος των ζώων από τον Montagne και τον Rousseau.

Η ανάγκη σεβασμού απέναντι στα δικαιώματα μή ανθρώπινων όντων, αναπτύχθηκε ισχυρά από το 1993 και μετά από τους Taylor, Mathews και O’ Neill.  Ωστόσο, σε φιλοσοφικό επίπεδο, όλοι οι προηγούμενοι θέτουν το ζήτημα μέσα από μία καθαρά ανθρωποκεντρική αντίληψη, αφού και η ίδια η παρατήρηση της φύσης μεταφράζεται σε ένα τυπικά ανθρώπινο ιδίωμα.

MpompolakiSynedrioFilosofiasΣτις μέρες μας υπάρχουν εξαιρετικά σημαντικά νέα δεδομένα. Από τη μία οι γενετιστές (και μάλιστα οι νεοδαρβινιστές) τοποθετούν το ανθρώπινο ον μέσα σε μία γενικότερη οντογενετική κατάταξη ενώ κατ’ επίτασιν η άποψη του “εγωιστικού γονιδίου” αντιμετωπίζει τον άνθρωπο, όπως και όλα τα υπόλοιπα έμβια, ως ένα περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένο όχημα του κυρίαρχου γενετικού υλικού.

Από την άλλη, οι νευροεπιστήμονες μεταθέτουν το κέντρο βάρους της νευρωνικής πολυπλοκότητας ενός εγκεφάλου από τον άνθρωπο σε ένα ευρύτερο διαδραστικό πλέγμα αντιλήψεων διαφορετικών εμβίων φορέων, τοποθετημένων σε ένα περιβάλλοντα κόσμο. Ερευνητές όπως ο Zeki και ο Ντινόπουλος, αμφισβητούν ακόμα και τον υψηλής αποτελεσματικότητας σχεδιασμό του ανθρώπινου οργανισμού ή, έστω, την δυνατότητα να εκμεταλλεύεται αυτός ο τελευταίος, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα αντιληπτικά εισερχόμενα, πράγμα που πολλά ζώα μπορούν.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την ανάγκη ενός επανορισμού της έννοιας του ανθρώπου, μέσω της υπέρβασης της ίδιας της ανθρωποκεντρικότητας. Φυσικά, εδώ πρέπει να αντιμετωπιστεί μία δεδομένη αντίφαση: ο έμβιος κόσμος που περιβάλλει τον ανθρώπινο παρατηρητή γίνεται υποχρεωτικά αντιληπτός μέσα από έναν ανθρώπινο εγκέφαλο, αν και εγείρει το αίτημα να αντιμετωπιστεί αντικειμενικά ή, έστω, διϋποκειμενικά. Δηλαδή, αντιφάσκει η ανάδειξη ενός κόσμου δίχως την προϋπόθεση παρατηρητή, προς την υποχρέωση του μοναδικού παρατηρητή να αντιδράσει εκτιμητικά και ηθικά.

Στο σημείο αυτό, παρατηρούμε αφ’ ενός την ανάγκη να τεθούν οι αρχές μίας σύμβασης επί της οποίας θα στηριχθεί η διϋποκειμενικότητα, αφ’ ετέρου την ανάδυση μιας ρελατιβιστικής αντίληψης για την ηθική (όπως συζητήθηκε από τις αρχές του εικοστού αιώνα), καθώς το μόνο μέτρο εφαρμογής της ηθικής υποχρέωσης είναι ο άνθρωπος. Για να αποφύγουμε το πρόβλημα, είναι εξαιρετικά χρήσιμη η παρατήρηση του Brennan πως συχνά συγχέουμε τους όρους “φύση” και “κουλτούρα”.

Είναι χαρακτηριστικό πως μιλάμε για φιλοζωική κουλτούρα ή για κουλτούρα ανακύκλωσης κλπ. Ενώ, η έννοια της φύσης μπορεί να περιγράφεται από τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται στον αντιδραστήρα του CERN, μέχρι μία ειδυλλιακή αποτύπωση τοπίου. Ωστόσο, οι νόμοι που διέπουν τη σχέση μας με τα ζώα και τη φύση, είναι στην πραγματικότητα προϊόν κουλτούρας, ενός αρκετά επιφανειακού κομματιού του εκάστοτε Ζeitgeist. Και τούτο γιατί, για να χρησιμοποιήσουμε τις επιταγές του Wölfflin, βλέπουμε τη φύση μέσα από τα γυαλιά του πολιτισμού μας, που πολλές φορές είναι παραμορφωτικά.

Η ίδια η ηθική, αφού πέρασε από τις καντιανές και τις ωφελιμιστικές συμπληγάδες, φαίνεται πια να έχει απολέσει τους περισσότερους από τους δεσμούς της με την πολιτική φιλοσοφία. Αξίζει βέβαια να εξετάσουμε και ποιο είναι το είδος της φύσης που έχουμε απέναντί μας αυτή την περίοδο.

Η οπτική των μεγα-αστικών υποδοχέων έχει εξορίσει την έννοια του “φυσικού” στα έγκατα των καλοκατασκευασμένων ντοκιμαντέρ, ενώ “το παράθυρο στον κόσμο” της Αναγέννησης έχει ολωσδιόλου υποκατασταθεί από οπτικές προσομοιώσεις (simulacra) που γίνονται όλο και πιο πειστικές, με αποτέλεσμα την πλήρη σύγχυση και αδυναμία διάκρισης μεταξύ του πραγματικού και του εικονικού.

Προβληματισμοί τύπου Arne Naess (Deep Ecology) ή Freya Mathews (Ecofeminism) δεν έχουν πλέον κανένα νόημα, αφού τα ανθρωπολογικά πρότυπα από τα οποία γεννήθηκαν, έχουν ήδη εκμηδενιστεί από τα προσομοιωτικά πρότυπα των νέων μαζικών καρτουνίστικων ηρώων. Οι διάφοροι μονεταρισμοί αποκολλώνται σχεδόν εντελώς από τις πολιτικές φιλοσοφίες από τις οποίες κανονικά θα έπρεπε να απορρέουν ως οικονομικά εφαρμοστικά συστήματα.

Στην ουσία, οι οικονομικές θεωρίες σήμερα, δεν είναι καθόλου επιστημονικές, αλλά καταλήγουν να μετουσιωθούν σε νέες ιδεολογίες (για παράδειγμα η επίθεση των απόψεων του Friedman κατά του μοντέλου του Keynes). Αφού λοιπόν τα πάντα πρέπει να «αξιοποιηθούν» το δυνατόν αποτελεσματικότερα, έχουμε και μία fast track αντιμετώπιση της διαθέσιμης φύσης και των διαθέσιμων ζώων, παραγωγικών ή άλλων.

Εδώ όμως είναι σημαντικό να επαναφέρουμε την παραδοχή του Lyotard πως οι ανθρώπινοι νόμοι δεν μπορούν με κανένα τρόπο να επιδράσουν πάνω στα ζώα, καθώς αυτά βρίσκονται έξω από κάθε διαδικασία ανθρώπινης θεσμοθέτησης. Πολύ περισσότερο που οι δικές μας παραμορφώσεις των συνθηκών διαβίωσης έχουν καταλήξει στο τραγικό αποτέλεσμα της παραμόρφωσης των δικών τους οντογενετικών και φυλογενετικών δεδομένων. Τυπικό παράδειγμα τα μή φυσιολογικά αδέσποτα των πόλεων, τα μή φυσιολογικά πουλιά στις χωματερές, αλλά ακόμα και τα μή φυσιολογικά panda στα κινέζικα τουριστικά πάρκα παρατήρησης.

Αφού όμως κατ’ ανάγκην, κάποιοι νόμοι πρέπει να αναλάβουν το διαχειριστικό κομμάτι της σχέσης μας με τους υπόλοιπους βιολογικούς μας εταίρους, θεωρήσαμε συχνά στον μεταμοντερνικό μας κόσμο, πως, καθώς οι επιμέρους κουλτούρες είναι τα γυαλιά μας που μας απαγορεύουν να διαπραγματευτούμε τη Φύση per se, θα μπορούσαμε επιτέλους να υπερβούμε τα επιμερισμένα νομικά μας συστήματα και να εμπιστευτούμε τους υπερκείμενούς τους παράπλευρους διαχειριστικούς μηχανισμούς.

Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, τις Κοινοτικές Οδηγίες ή τις ευρωαμερικανικές διαρκείς επιτροπές συνδιαλλαγής θεσμών. Αλλά, τελικά, ακριβώς εξαιτίας του γεγονότος ότι οι οικονομικές θεωρίες έχουν καταστεί ιδεολογικές σημαίες, καταλήξαμε σε μία εντεινόμενη δυσλειτουργία των παράπλευρων διαχειριστικών μηχανισμών που υποτίθεται πως θα εξομάλυναν τις σχέσεις ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες.

Αντίθετα, η δυσλειτουργία αυτή φαίνεται να περιπλέκει την κατάσταση, κατασκευάζοντας ένα όλο και πιο θολό Zeitgeist, ενώ η ποιότητα δημοκρατίας χειροτερεύει συνεχώς. Σε όλους τούτους τους μηχανισμούς, η βιολογικοί μας εταίροι που βρίσκονται έξω από τις θεσμοθετήσεις, αλλά που ωστόσο τις υφίστανται, θυματοποιούνται με τον αθλιότερο δυνατό τρόπο, ενώ η ρελατιβιστική ηθική καταλήγει condicio sine qua non και η Φύση (που υπάρχει χωρίς κανέναν αναγκαίο παρατηρητή) μπαίνει στο ντουλάπι. Επειδή, τα άλλα έμβια αντιμετωπίζονται ως res (πράγμα) και όχι ως υποκείμενα (subject).

Διευκρινίζει μάλιστα αυτή την οπτική η ευρέως αποδεκτή και υψηλής επιρροής θέση του Peter Singer πως δεν πρέπει να ρωτάμε αν τα ζώα σκέφτονται ή αν τα ζώα συνεννοούνται (που προφανώς το κάνουν), αλλά εάν τα ζώα υποφέρουν. Γιατί, μόνον υπό το πρίσμα αυτού του ερωτήματος, εγείρεται και η ανάγκη απόρριψης της ρελατιβιστικής ηθικής, και η ανάγκη υποκατάστασής της από συνθήκες σταθερής αναφοράς.

Τελικά, όσο περισσότερο επιτρέπουμε την υποβάθμιση των διαχειριστικών μηχανισμών εξομάλυνσης των διαφορών ανάμεσα σε κουλτούρες, τη βάναυση διαχείριση των βιολογικών μας συντρόφων και την καταστροφή των δεδομένων της πραγματικής Πραγματικότητας (δηλαδή, όσης φύσης απέμεινε έξω από τις προσομοιώσεις), τόσο περισσότερο εύθυμα και ανεπίγνωστα θα ανακαλύψουμε κάποια στιγμή πως εμείς οι ίδιοι βρισκόμαστε έξω από τους μηχανισμούς θεσμοθέτησης που επιβάλλουμε πέρα από τα ζώα και στους εαυτούς μας με τον σκληρότερο δυνατό τρόπο».

ΕνδεικτικήΒιβλιογραφία

·         Brennan, A. (ed.): The Ethics of the Environment, London: Dartmouth, 1995.

·         Κριμπάς, Κ.: Κοινωνιοβιολογία, Κάτοπτρο, Αθήναι, 2007.

·         O’Neill, J.: Ecology, Policy and Politics, London: Routledge, 1993.

·         Zimmerman, M., Callicott, J.B., Sessions, G., Warren, K.J., Clark, J. (eds): Environmental Philosophy: From Animal Rights to Radical Ecology, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1993.

·         Ντινόπουλος, Αθ.: Ο Αδέξιος Σχεδιαστής, Έλλην, Αθήναι, 2013.

·         Dawkins, R.: The Selfish Gene. New York City: Oxford University Press, 1976.

·         Singer, P.: Animal Liberation: A New Ethics for our Treatment of Animals, New York Review/Random House, New York, 1975.

------------ : The Future of Animal Farming: Renewing the Ancient Contract (with Marian Stamp Dawkins, and Roland Bonney), New York: Wiley-Blackwell, 2008.

Διαβάστε επίσης:

Η Π.Φ.Π.Ο. συμμετέχει ενεργά στο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας

Tagged: ,

Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για όσα συμβαίνουν στα ζώα στην Ελλάδα ενισχύοντας το www.zoosos.gr

7 Σχόλια

  1. Φλόκ

    Μεγάλο μπέρδεμα
    Από το πρόγραμμα του συνεδρίου τελικά καταλάβαμε πως ήταν ανακοίνωση με θέμα: «Δικαιώματα των Ζώων και Παράπλευροι Διαχειριστικοί Μηχανισμοί» δεν ήταν συμμετοχή σε συνεδρία με ειδική θεματική ούτε συμμετοχή σε στρογγυλή τράπεζα .

    Στο δελτίο τύπου της ομοσπονδίας ενημερωθήκαμε πως
    θα εκπροσωπήσει τη χώρα στη θεματική " Η φιλοσοφία του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων των ζώων "

    Από την συγκεκριμένη ιστοσελίδα ενημερωθήκαμε πως ο τίτλος της θεματικής ενότητας είναι " Η ηθική υπόσταση των βιολογικών μας εταίρων "

    Από τις 4 έως τις 10 Αυγούστου διεξάγεται στην Αθήνα, το 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας με πάνω από 25.000 σύνεδρους, κορυφαία πνεύματα της παγκόσμιας φιλοσοφίας που θα εισρεύσουν από παντού στη χώρα μας.

    Η Π.Φ.Π.Ο. είναι η μοναδική από τις ελληνικές ομοσπονδίες που θα λάβει μέρος μέσω εμού στην Θεματική Ενότητα “Η ηθική υπόσταση των βιολογικών μας εταίρων”.

    Πηγή: Ανυπολόγιστη η ζημιά από τη δυσφήμιση εξαιτίας της εξόντωσης σκυλιών στην Κάινα Χανίων | http://www.zoosos.gr

    Μεγάλο μπέρδεμα τελικά , συνεχώς τα πράγματα αλλάζουν !!!!!!!!

    1. eleni

      Αγαπητέ Φλοκ,

      ό,τι βλέπεις σε εισαγωγικά είναι αυτούσιο και χρεώνεται σε εκείνον που το λέει! Προφανώς από λάθος ανέφεραν 25.000 σύνεδρους. Καθώς είναι 2.000 εκείνοι που συμμετέχουν. Απο πλευράς διοργάνωσης το συνέδριο αποδεικνύεται προβληματικό. Άλλα προφανώς προγραμμάτισαν και άλλα γίνονται στην πορεία.

      Σ' ευχαριστούμε που μας βοηθάς να γίνουμε καλύτεροι με τις παρατηρήσεις σου!

      Για το http://www.zoosos.gr

      Ελένη Ηλιοπούλου

  2. Φλόκ

    Θέλοντας να συνεχίσω την συζήτηση σχετικά με το ότι δεν πρέπει να δημιουργούμε ειδήσεις που δεν υπάρχουν θα ήθελα να εκθέσω τα παρακάτω .
    Στα Χανιώτικα Νέα σελ.13 Σάββατο 20 Ιουλίου 2013 κατά την συνέντευξη τύπου στο Δημαρχείο Χανίων μελών της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής των Ζωοφιλικών Σωματίων , της Πανελλαδικής Φιλοζωικής Ομοσπονδίας και του Φιλοζωικού Συλλόγου " Η Προστασία των Ζώων " ακούστηκαν και γράφτηκαν τα παρακάτω :
    " Εξάλλου από τις 4-10 Αυγούστου διεξάγεται στην Αθήνα , το 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας με πάνω από 25.000 σύνεδρους ,τους οποίους ο Φιλοζωικός σύλλογος η προστασία των ζώων , πρόκειται να ενημερώσει για τις μαζικές δολοφονίες ζώων στην Κάινα και τα πρακτικά του συνεδρίου θα διανεμηθούν παγκοσμίως , με ότι αυτό συνεπάγεται για την Κάινα "

    Τελικά όλα αυτά τα μεγάλα λόγια βοηθούν στην προστασία των ζώων ή απλός εξυπηρετούν τις προσωπικές μας φιλοδοξίες και την προσωπική μας προβολή ;
    Είναι αναγκαία μια προσπάθεια επικοινωνίας με τους συνανθρώπους μας για το καλό όλων .
    Με βρισιές , χαρακτηρισμούς , μεγάλα λόγια , κατασκευασμένες ειδήσεις νομίζω πως αυτή η κατάσταση θα συνεχίζεται , ζώα θα δολοφονούνται κάποιοι θα νομίζουν πως η καταδίκη και η επιβολή προστίμου είναι η καλύτερη λύση , τα μαγαζιά γεωργικών φαρμάκων θα συνεχίζουν να πουλούν δηλητήρια το περιβάλλον θα καταστρέφεται αλλά θα προσφέρει νέες θέσεις εργασίες , η παιδεία θα υποβαθμίζεται και τα παιδιά δεν θα μαθαίνουν την σημασία του περιβάλλοντος και την θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτό ..................

    Σας ευχαριστώ για άλλη μια φορά για την φιλοξενία και ελπίζω κάποτε , σύντομα , οι καλές ειδήσεις που δημοσιεύεται να είναι περισσότερες από τις κακές .

  3. Φλόκ

    Το πρόγραμμα του Συνεδρίου, τα ονόματα των συνέδρων και τα θέματα που θα αναπτύξουν μπορείτε να τα πληροφορηθείτε στην ιστοσελίδα:

    http://www.wcp2013.gr/files/items/6/644/wcp_tentative_july_19.pdf

    Μήπως μπορείτε να μου βρείτε στο πρόγραμμα του Συνεδρίου πότε μίλησε η κα.πρόεδρος ;

    1. eleni

      Επειδή αγαπητέ Φλοκ είσαι δύσπιστος στη σελίδα 51 θα βρεις στο CP11 το όνομα της κας Μπομπολάκη.

      Για το http://www.zoosos.gr

      Ελένη Ηλιοπούλου

      Υ.Γ. Δεν δημιουργούμε ειδήσεις που δεν υπάρχουν!

      1. Φλόκ

        Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο το Υ.Γ ότι δεν δημιουργούμε ειδήσεις που δεν υπάρχουν .
        Δεν είμαι καθόλου δύσπιστος διότι στο δελτίο τύπου σχετικά με τη συμμετοχή της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας στο 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας διάβασα ότι
        ......θα εκπροσωπήσει τη χώρα στη θεματική " Η φιλοσοφία του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων των ζώων "
        .......θα συμμετέχει σε στρογγυλό τραπέζι ..........................

        Τα παραπάνω με οδήγησαν να ψάχνω στο πρόγραμμα του συνεδρίου
        στα συμπόσια SYMP
        στις συνεδρίες με ειδική θεματική IS
        και
        στη στρογγυλή τράπεζα RT
        Μη βρίσκοντας το όνομα της κα. Μπομπολάκη αναρωτήθηκα μήπως εκτός από μεταφραστές ξέχασαν την αναφορά του ονόματός της στο πρόγραμμα .

        Ευχαριστώ για την απάντηση , δεν σκέφτηκα να κοιτάξω στις επιστημονικές ανακοινώσεις CP.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Μοιραστείτε

και βοηθήστε κι εσείς!

error: Απαγορεύεται η αντιγραφή περιεχομένου.